27/09/2022
Nghiên cứu sinh Nguyễn Thị Hường, Giảng viên Bộ môn Hóa Học, Khoa Khoa học Tự nhiên, Trường Đại học Hồng Đức đã bảo vệ thành công luận án tiến sĩ, chuyên ngành Hóa hữu cơ tại Trường Đại học Vinh.
Ngày 25/09/2022, tại Phòng Đào tạo Sau đại học, Trường Đại học Vinh đã diễn ra Lễ bảo vệ luận án tiến sĩ cho Nghiên cứu sinh Nguyễn Thị Hường, sinh năm 1977, giảng viên Bộ môn Hóa Học, Khoa Khoa học Tự nhiên, Trường Đại học Hồng Đức.
Tên đề tài luận án: “Nghiên cứu thành phần hóa học và hoạt tính sinh học của
cây Bon bo (Alpinia blepharocalyx K. Schum) và cây Cát sâm (Millettia speciosa Champ) ở Việt Nam”
Chuyên ngành: Hóa hữu cơ Mã số: 944 01 14
Nghiên cứu sinh: Nguyễn Thị Hường
Cán bộ hướng dẫn:
Cơ sở đào tạo: Trường Đại học Vinh
Hội đồng chấm luận án gồm các thành viên trong và ngoài trường:
GS. TS. Thái Hoàng (Chủ tịch Hội đồng); GS. TS. Phạm Quốc Long (Phản biện 1); PGS. TS. Đỗ Quang Huy (Phản biện 2); TS. Lê Thị Mai Hoa (Phản biện 3); TS. Đậu Xuân Đức (Ủy viên thư ký); PGS. TS. Lê Đức Giang (Uỷ viên Hội đồng); GS.TS. Phan Ngọc Minh (Uỷ viên Hội đồng).
Tóm tắt nội dung luận án:
Trong những năm gần đây, đã có nhiều cây thuốc quý y học cổ truyền là đối tượng nghiên cứu thực nghiệm và nghiên cứu lâm sàng để điều trị ung thư, qua đó hàng loạt dược chất mới được phát hiện, trong đó có rất nhiều chất có triển vọng lớn trở thành các chất dẫn đường. Ngoài ra, các hợp chất có hoạt tính sinh học có nguồn gốc tự nhiên có thể được sử dụng trực tiếp trong y học, nhiều hợp chất khác được sử dụng như con đường chất lượng hoặc đại phân tử trong quá trình tổng hợp và bán tổng hợp thuốc.
Cây Bon bo (Alpinia blepharocalyx K. Schum) thuộc chi Riềng (Alpinia - họ Gừng (Zingiberaceae) được sử dụng trong dân gian làm thuốc chữa các loại bệnh như thấp khớp, đau lưng, đau tức ngực, đau dạ dày. Từ các bộ phận khác nhau của chi riềng người ta đã thu được tinh dầu, và phân lập được nhiều hợp chất thuộc các lớp như flavonoid, tecpenoid, diarylheptanoid, …
Cây Cát sâm (Millettia speciosa Champ) còn có tên khác như Sâm nam, Sâm sắn,… thuộc chi Millettia, họ Đậu (Fabaceae). Cát sâm là loài cây thuốc quý, theo các nghiên cứu trong và ngoài nước, củ Cát sâm có tác dụng như bồi bổ, tăng cường sức khỏe, , bảo vệ gan, điều trị thiếu máu, giảm đau nhức xương khớp, giảm ho, cảm sốt. Đặc biệt củ Cát sâm có tác dụng chống mệt mỏi đáng kể, và là một nguyên liệu tiềm năng để sản xuất thực phẩm chức năng. Millettia speciosa có chứa nhiều các hoạt chất như alkaloid, terpenoid, phenolic, saccharide có tác dụng bảo vệ gan, ngăn ngừa ho, chống hen suyễn, tăng cường khả năng miễn dịch. Ngoài ra một số chất có trong cây Cát sâm còn thể hiện hoạt tính kháng viêm, chống oxi hóa, chống huyết khối, kháng u.
Kết quả nghiên cứu thành phần hoá học và hoạt tính sinh học của hạt, rễ cây Bon bo và rễ cây Cát sâm, cho một số đóng góp mới như sau:
- Ursolic acid (MS3), uvaol (MS5), Pterocarpin (MS6) và gypenoside XVII (MS12) là các chất lần đầu tiên phân lập được từ loài Cát sâm.
- Thử hoạt tính sinh học các hợp chất AR1 – AR6 phân lập từ rễ Bon bo cho thấy chúng đều có khả năng kháng viêm. Đây là lần đầu tiên thử khả năng kháng viêm của các hợp chất này ở loài Bon bo.
- Lần đầu tiên được phát hiện hợp chất pterocarpin (MS6) có hoạt tính đối với sự sản sinh NO.
- Lần đầu tiên nghiên cứu docking phân tử khả năng ức chế enzyme α-glucosidase đối với các hợp chất phân lập được từ loài Cát sâm. Kết quả nghiên cứu cho thấy MS3, MS5 và MS11 có khả năng docking tốt hơn MS7.
Từ kết quả thu được cho thấy rằng các chất có hoạt tính sinh học phân lập được từ rễ của Cát sâm có thể là các phân tử dẫn đường đầy hứa hẹn cho các nghiên cứu tiếp theo trong việc phát triển các loại thuốc chống viêm và chống tiểu đường.
Một số hình ảnh tại buổi lễ bảo vệ luận án tiến sĩ
Hội đồng chấm luận án đã thống nhất và kết luận: Luận án đã đáp ứng những yêu cầu về nội dung và hình thức của một luận án tiến sĩ chuyên ngành Hóa hữu cơ. Hội đồng đã thống nhất đề nghị cấp bằng tiến sĩ chuyên ngành Hóa hữu cơ cho Nghiên cứu sinh Nguyễn Thị Hường.
Xin chúc mừng Tân Tiến sĩ Nguyễn Thị Hường./.